Vanþekking Guðlaugs Þórs á lífeyrismálum

Ég sá viðtalsþátt á ÍNN sjómvarpsstöðinni í gær þar sem Guðlaugur Þór Þórðarson kynnti hugmyndir sínar til lausnar á slæmri stöðu í fjármálum margra heimila. Einn liðurinn þar gerir reyndar nákvæmlega ekkert gagn fyrir heimilin og í umræðu um hann kom vel fram hversu algerlega hann er úti á þekju í því máli.

Þetta er hugmynd hans um að lækka ávöxtunarviðmið lífeyrissjóðanna. Hann kom fram með tvær staðhæfingar um það mál sem eru tóm tjara.

Hann sagði að þetta ávöxtunarviðmið væri eins konar gólf á vaxtakjörum í landinu þannig að lækkun þess lækkaði vexti til íslenskra heimila og einnig fullyrti hann að þessi aðger kostaði ríkissjóð ekki neitt.

Hvað varðar þá fullyrðingu að þetta vaxtaviðmið myndi ákveðið gólf á vexti þá er það þannig að þetta viðmið hefur ekkert með vexti af lánum lífeyrissjóðanna að gera heldur en þetta viðmið notað til að ákvarða réttindi sjóðsfélaga. Þetta viðmið er notað til að meta greiðsluhæfi lífeyrissjóðanna í lífeyri til sjóðsfélaga. Fjármálaeftirlitið metur árlega hvort lífeyrissjóðirnir geti staðið undir lífeyrisréttindum sjóðsfélaga og við það mat nota þeir þetta vaxtaviðmið sem er því í raun ekkert annað en spá um meðalávöxtun lífeyrissjóðanna í framtíðinni. Verði niðurstaða þeirra útreikninga sú að það vanti meira en 10% upp á að þeir eigi fyrir skuldbindingum sínum eða að það vanti meira en 5% fimm ár í röð þá ber lífeyrissjóðunum að lækka réttindi sjósfélaga. Það sama á við ef niðurstaðan gefur til kynna að þeir eigi meira en 10% umfram skuldbindingar eða meira en 5% fimm ár í röð. Þá ber lífeyrissjóðunum að auka lífeyrisréttindi sjóðsfélaga.

Þeir sem stjórna fjárfestungum lífeyrssjóðanna reyna alltaf að ná hámarksávöxtun óháð því hvert þetta vaxviðmið er enda er hér ekki um lágmarksávöxtunarkröfu að ræða heldur aðeins mark sem þarf að ná til að ekki þurfi að koma til lækkun á réttindum sjóðsfélaga. Í dag eru lífeyrissjóðirnir að kaupa húsbréf frá Íbúðalánasjóði á lægri vöxtum en þetta. Ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna fer alltaf eftir markaðsvöxtum og því mun lækkun á þessu viðmiði leiðir því ekki til neinnar lækkunar á vöxtum.

Sé þetta viðmið lækkað þá leiðir það til þess að útreiknuð greiðslugeta lífeyrissjóðanna í framtíðinni lækkar sem því nemur. Það leiðir því til þess að lífeyrissjóðirnir þurfa að lækka réttindi sjóðsfélaga sem því nemur. Það leiðir þá til þess að þeir verða að lækka greiðslur til lífeyriþega sinna til að mæta því. Það leiðir þá til þess að ríki og sveitafélög fá lægri skatttekjur af lífeyrisþegum þar sem tekjur þeirra lækka. Einnig þarf þá Tryggingastofnun ríkisins að greiða þeirm hærri bætur vegna þess að þær eru tekjutengdar og því leiðir sú lækkun tekna þeirra til þess að bætur þeirra frá ríkinu hækka. Einnig gefa sveitafélögin tekjulágum lífeyrisþegum afslátt af fasteignagjöldum í samræmi við lög um tekjustofna sveitafélaga. Þessir afslættir eru tekjutengdir og því mun lækkun tekna lífeyrisþeganna leiða til þess að þeir fá meiri afslátat.

Því er fullyrðingin um að þessi aðgerð kosti ríkissjóð ekki krónu röng. Ríkissjóður lendir bæði í því að fá minni skatttekjur af lífeyrisþegunum og þarf að greiða þeim hærri bætur í gegnum Tryggingastofnun ríkisins. Sveitafélögin fá líka lægri skatttekjur bæði í form lægri útsvarsgreiðslna og lægri innkomu í fasteignagjöldum. Einnig mun þetta í mörgum tilfellum leiða til þess að lífeyrisþegar í leiguhúsnæði fái hærri húsaleigubætur enda eru þær líka tekjutengdar.

Það er mikið áhyggjuefni þegar maður sem gæti leitt framboðslista annars af stærstu stjórnmálflokkum landsins og gæti þar með orðið ráðherra skuli koma fram með annað eins bull og þetta. Annað hvort hefur Guðlaugur Þór ekki kynnt sér málið áður en hann lagði þessa tillögu fram eða þá að hann kemur fram með þetta í aðdraganda prófkjörs í þeirri vissu að almenningur hefur ekki næga þekkingu á þessu til að átta sig á því að hér er ekki um neina lausn á vanda heimila að ræða. Ég veit ekki hvort er verra.