Heimskuleg hugmynd. Greiðslujöfnunarvísitalan gerir meira fyrir þá verst settu

Þessi hugmynd er með er mjög heimskuleg að mínu mati hvað varðar úrræði fyrir lántaka með húsnæðislán í íslenskum krónum. Ástæðan er sú að þeir, sem verst eru settir með sín húsnæðislán eru fyrst og fremst þeir, sem keyptu íbúðir á verðbólutímabilinu 2005 til 2007. Þeirra lán eru því nýleg og þar af leiðandi eru afborganir af láninu mjög lítill hluti greiðslubyrðinnar vegna þess að flest húsnæðislánin í íslenskum krónum eru jafngreiðslulán. Þetta yrði því fyrst og fremst opin leið fyrir fólk, sem er ekki neinum sérstökum vandræðum með greiðslu sinna lána til að minnka greiðslubyrði þeirra mikið til að geta aukið neyslu sína.

 

Þar af leiðandi mun það svigrúm, sem lánastofanir hafa til að lengja í lánum fyrst og fremst fara í aðra en þá verst settu og þar með minnka það svigrúm, sem þær hafa til að hjálpa þeim verst settu. Ef við tökum dæmi um jafngreiðslulán með 5% vöxtum til 40 ára, sem búið er að greiða af í þrjú ár. Ef lánstími þess er lengdur í 80 ár þannig að eftirstöðvar dreifast á 77 ár í stað 37 ára þá mun það lækka greiðslubyrði lánsins um tæp 14%. Ef búið er að greiða af láninu í 10 ár mun greiðslubyrðin lækka mun meira og enn meira ef búið er að greiða af því í 20 ár.

 

Greiðslujöfnunarvísitlana, sem stjórnvöld settu á í desember á síðasta ári mun hins vegar lækka greiðslubyrði um eitthvað í kringum 20% þegar líða tekur á þetta ár og er það óháð því hvesu lengi er búið að greiða af láninu. Greiðslujöfnunarvísitalan hefur hins vegar þann kost að þegar lífskjör batna hér aftur þegar við komumst upp úr kreppunni þá hækkar greiðslubyrðin í takt við launaþróun þangað til lánið er aftur komið í þá stöðu, sem það hefði verið í ef aldrei hefði verið beðið um frestun á greiðslum í takt við greiðslujöfnunarvísitölu. Lánið mun því verða greitt upp á sama tíma og upphaflega var áætlað öfugt við það, sem gerist ef leið Landsmbands kvenna í Frjálslynda flokknum verður farin.

 

Hvað varðar myntkörfulánin þá eru þau flest afborgunarlán og eru þar að auki flest með mun lægri vöxtum en lán í íslenskum krónum. Það lækkar því greiðslubyrði þeirra verulega að lengja lánstíman. Hins vegar eru það lán, sem koma væntanlega til með að lækka bæði hvað varðar höfuðstól og greiðslubyrði þegar gengi krónunnar styrkist. Því mun sú lækkun greiðslubyrði koma til viðbótar við þá lækkun, sem verður vegna lengingar lánsins. Þá eru menn með lán, sem eru með greiðslubyrði langt undir greiðslugetu og greiðast hægt niður vegna lengingar lánstíma. Því er mun skynsamlegar að mínu mati að fara þá leið, sem bankarnir bjóða nú þegar upp á fyrir viðskiptavini sína, sem er einfaldlega að greiða fasta upphæð á mánuði fyrir hverja milljón, sem upphafleg lánsupphæð var á meðan gengi krónunnar er eins lágt og það er nú.

 

Þessi hugmynd Landsambanda kvenna í Frálsynda flokknum gerir því ekkert fyrir þá lakast settu, sem þau úrræði, sem nú þegar eru til staðar gera ekki.  Hún gerir meira að segja minna fyrir þá lakast settu en núverandi úrræði gera. Hins vegar mun þeirra útfærsla hugsanlega setja stóran hluta af getu fjármálastofnana til að lækka greiðslubyrði lántaka í hendurnar á fólki, sem ekki eru í neinum vanda statt en vill einfaldlega fá tækifæri til að auka neyslu sína.

Vilja að lánstími verði tvöfaldaður