Rangt hjá Lilju og Sigmundi

Það hefði ekki aukið neyslu meira en þessar aðgerðir að lækka höfuðstólinn líka. Þessar aðgerðir lækka greiðslubyrðina svipað mikið og tillaga Framsóknarflokksins um 20% niðurfellingu og eykur því ráðstöfunartekjur heimilanna svipað mikið meðan kreppan og kaupmáttarýrnun seinustu mánaða varir. Þessi aðgerð lækkar hins vegar ekki eigin fé nýju bankanna, sparisjóðanna og Íbúðalánasjóðs eins og höfuðstólslækkun myndi gera og kallar því ekki á framlag frá ríkinu til að bæta slíka lækkun eigin fjár eins og yrði afleiðingin af því. Þessi aðgerð kallar því ekki á skattahækkun á móti lækkaðri greiðslubyrgði lána eins og höfuðstólslækkun myndi gera.

 

Það er bull, sem sumir hafa haldið fram eins og til dæmis Framsóknarflokkurinn og Hagsmunasamtök heimilanna að hægt sé að lækka höfuðstól lána án þess að það kosti ríkissjóð mikil útgjöld. Ég settu upp einfalt dæmi á bloggsíðu minni, sem sýnir hver afleiðingin af slíku yrði. Það dæmi má sjá hér.

http://siggimaggi.blog.is/blog/siggimaggi/entry/952684/#comments

Gott til skamms tíma

Það verður að taka vanskilin inn í þessar aðgerðir.

Þeir, sem eru komnir í vanskil vegna ýmissa erfiðleika síðan hrunið varð en gætu staðið í skilum með þessar greiðslur geta illa komist upp úr erfiðleikunum vegna hárra dráttarvaxta og innheimtukostnaðar. Þessi kostnaður heldur áframn að hlaðast upp og getur reynst kyrkt viðkomandi fjárhagslega. Því verður að taka bæta þessum greiðslum, sem eru ekki greiddar við lánið með sama hætti og þær greiðslur, sem verða ekki grenddar strax vegna greiðslujöfnunarinnar.

 

Ég skora því á Alþinig að bæta því við þessi lög að vanskil skulu fara inn á biðreikning, sem verður meðhöndlaður með sama hætti og sá afsláttur af greiðslubyrði, sem greiðslujöfnunin kveður á um. Það gæti breytt vonlaursi stöðu í erfiða stöðu hjá mjör mörgum. Þetta er enn nauðsynlegra fyrir þær sakir að á sama tíma og þessi regla tekur til gildi rennur út tímabundið bann við nauðungarsölum íbúða. Þá tekur við hryna nauðungaruppboða heimila fólks ef ekkert verður að gert. Ef vanskil verða hins vegar þurkkuð upp með þessum hætti þá gerist það ekki og það gefur þeim, sem þó sýna lit á að standa í skilum ákveðin frest til að ganga frá sínum málum og gefur stjórnvöldum og lánastofnunum einnig meiri tíma til að ganga frá sértækum úrræðum. Það að fá vanskilin úr dráttarvöxtum yfir í vexti húsnæðislána og losna við innheimtukostnað getur gert gæfununinn fyrir margar fjölskyldur.

 

Vissulega eru margir með vanskil vegna þess að þeir hafa svikist um að greiða af lánum sínum þó þeir hafi getað það. Slíkt ætti þó ekki að stöðva okkur í að taka á vanda þeirra, sem eru með vanskil vegna óviðráðanlegra aðstæðna í kjölfar hrunsins. Þetta geta í sumum tilfellum hafa verið tímabundin vandamál. Ef mönnum er illa við að verlauna skussa með þessum hætti þá væri hægt að setja vanskilin á biðreikning númer tvö, sem ekki verður byrjað að greiða af fyrr en biðreikningur eitt er búin og fella þær greiðslur ekki niður þremur árum eftir upphaflegan lánstíma eins og gert verður með biðreiking eitt.

 

Þá væri málið afgreitt þannig að ef eitthvað er eftir á biðreikningi eitt þremur árum eftir að upphaflegum lánstíma lýkur þá er það fellt niður en greiðslur halda þá áfram við greiðslu af biðreikningi tvö, það er vanskilin, og er lánið þá greitt áfram þangað til því er lokið.

 

SVo þyrftu reglur að vera þannig að ef greiðslugeta skuldara batna síðar þá hafi þeir heimild til að greiða sérstaklega inn á biðreikning tvö án þess að það hreyfi við láninu sjálfu eða biðreikning eitt.

 

Hins vegar væri líka allt í lagi að láta vanskilin fara beint á biðreiking eitt og láta eftirstöðvar þeirra falla niður þremur árum eftir upphaflegan lánstíma húsnæðislánsins.

 

Kostirnir við þetta eru fyrst og frems færri gjaldþrot heimila og einnug mun draga mjög úr þörfinni fyrir sértæk úrræði, sem eru mun dýrari í framkvæmd en almenn úrræði eins og þetta. Eini ókosturinn að mínu mati er að þetta gefur fólki, sem vísvitandi stendur ekki í skilum færi á að búa örlítið lengur "leigufrítt" í húsnæðí, sem það greiðir ekki af. Ég tel ávinningin af þessari aðgerð vel vera þeim fórkarkostnaðar virði.

Þak sett á greiðslujöfnun lána

Lækkum skuldir heimilanna, jólasveinninn borgar.

Mikið hefur verið rætt um skuldavanda heimilanna og sitt sýnist hverjum um það hvaða leiðir henta best til að taka á því vandamáli þannig að sem fæstar fjölskyldur lendi í því að missa heimili sín og jafnvel lenda í gjaldþroti. Stjórnvöld hafa gert ýmislegt til að bregðast við vandanum en mörgum finnst ekki nóg að gert. Háværar kröfur hafa verið uppi um flatar niðurfellingar lána eða að færa vísitölur verðtryggðra lána og gengi myntkörfulána aftur til þess, sem var í janúar 2008.

Helstu rök stjórnvalda gegn flatri lækkun húsnæðislána hafa verið þau að slíkt kosti of mikið fyrir skattgreiðendur en stuðningsmenn þeirra aðgerða segja það rangt og benda á mikil afföll af lánasöfnum gömlu bankanna við sölu þeirra til nýju bankanna. Þeir segja að hægt sé að láta þau afföll ganga áfram til lántaka án kostnaðar fyrir ríkissjóð.

Hvað er hæft í þessum rökum þeirra, sem vilja flata lækkun húsnæðislána um að þetta kosti ríkissjóð lítið, sem ekkert? Þau afföll frá nafnverði skuldabréfapakka gömlu bankanna við sölu þeirra til nýju bankanna er í samræmi við útreikninga tveggja alþjóðlegra endurskoðunarskrifstofa á því hversu mikil afföll þurfi til að kaupandi tapi ekki á kaupunum vegna þeirra lántaka, sem ekki geta staðið í skilum að fullu. Reyndar má einnig gera ráð fyrir að við verðmat á húsnæðislánum í erlendum gjaldmiðlum sé gert ráð fyrir styrkingu krónunnar á lánstímanum þannig að aldrei náist inn núverandi nafnverð að viðbættum vöxtum jafnvel þó lántaki standi 100% í skilum út lánstímann. Einnig bera þau lán í flestum tilfellum mun lægri vexti en lán í íslenskum krónum og verðfellur það líka þau skuldabréf.

Með öðrum orðum þá er þarna um að ræða verðmat, sem miðar við það hvað muni nást inn fyrir þessi lán miðað við að reynt sé að ná eins miklu út úr hverju skuldabréfi og hægt er. Það er ekki gert ráð fyrir neinum niðurfellingum lána til þeirra, sem geta greitt sín lán í þessu verðmati. Þarna er reyndar aðeins um að ræða spá um það hvað muni nást inn af þessum lánum en ekki endanlega niðurstöðu. Þegar við bætist að um mikla óvissutíma er að ræða þá má ljóst vera að óvissan er mikil. Til að byrja að greina málið er vert að skoða það út frá þeirri einföldunarforsendu að þetta mat sé 100% rétt. Tökum einfalt dæmi um slíkt. Nýi bankinn kaupir húsnæðislán fimm lántaka af Gamla bankanum. Þeir eru hér nefndir A, B, C, D og E. Þeir skulda allir 10 milljónir eða samtals 50 milljónir. Greiðslugeta þeirra er hins vegar eins og hér segir:

Lántaki A 10 milljónir.

Lántaki B 10 milljónir.

Lántaki C 10 milljónir.

Lántaki D   6 milljónir.

Lántaki E   4 milljónir.

Samtals    40 milljónir.

 

Nafnverð lánasafnsins er samtals 50 milljónir en greiðslugeta lántakanna er hins vegar samtals 40 milljónir eða 80%. Nýi bankinn keypti þetta lánasafn á 40 milljónir eða með 10 milljóna kr. afföllum. Þetta gera 20% afföll. Þessar 10 milljónir í þessu dæmi standa fyrir hlut húsnæðislána í afföllum lánasafna gömlu bankanna við kaup nýju bankanna á þeim. Nú er freistandi að halda því fram að hægt sé að láta þessi afföll ganga áfram til skuldara án kostnaðar fyrir Nýja bankann. Skoðum hvað gerist ef ákveðin er 20% flatur niðurskurður á öll þessi lán. Þá verða nafnverð allra lánanna 8 milljónir eða samtals 40 milljónir, sem er kaupverð þessara skuldabréfa. Þá verða greiðslur þessara lántaka eins og hér segir:

Lántaki A 8 milljónir.

Lántaki B 8 milljónir.

Lántaki C 8 milljónir.

Lántaki D 6 milljónir.

Lántaki E 4 milljónir.

Samtals  34 milljónir.

 

Með öðrum orðum þá hefur Nýi bankinn keypt þetta skuldabréfasafn á 40 milljónir en aðeins fengið 34 milljónir fyrir það. Hann hefur því tapað 6 milljónum. Þær 6 milljónir liggja akkúrat í þeim 6 milljónum, sem A, B og C fengu í afslátt. Það stafar af því að við verðmatið þegar Nýi bankinn keypti skuldabréfasafnið af Gamla bankanum var ekki gert ráð fyrir afslætti til þeirra, sem eru borgunarmenn fyrir sínum skuldum. En hvað ef aðeins helmingur affallanna væri látinn ganga flatt til lántaka. Þá værum við að tala um 10% flatan niðurskurð og stæðu þá öll lánin í 9 milljónum eða samtals 45 milljónum. Þá væru enn til staðar 5 milljónir til að taka á vanda þeirra, sem ekki geta greitt 9 milljónir. Þá verður endanleg greiðsla eins og hér segir:

Lántaki A 9 milljónir.

Lántaki B 9 milljónir.

Lántaki C 9 milljónir.

Lántaki D 6 milljónir.

Lántaki E 4 milljónir.

Samtals  37 milljónir.

 

Enn er 3 milljóna kr. tap á þessum skuldabréfakaupum Nýja bankans og enn nemur það akkúrat samanlögðum afföllum til þeirra skuldara, sem geta greitt sín lán að fullu. Staðreyndin er nefnilega sú að þar, sem ekki var gert ráð fyrir afslætti af lánum til þeirra lántaka, sem geta greitt sín lán að fullu þá leiða allir slíkir aflættir til hreins viðbótakostnaðar umfram þann kostnað, sem mætt er með afföllum á lánasöfnum gömlu bankanna við sölu þeirra til nýju bankanna ef verðmat lánasafnanna er rétt reiknað.

Það eru væntanlega fá ef nokkurt dæmi er til í íslandssögunni um að jafn margir hafi lagt jafn mikinn trúnað á jafn ranga fullyrðingu og þá fullyrðingu að hægt sé að nota afföllin af skuldabréfasöfnum gömlu bankanna við sölu þeirra til nýju bankanna til að framkvæma flata niðurfellingu skulda yfir línuna án þess að það kosti nýju bankana eitthvað að ráði. Jafn röng er sú fullyrðing að slík flöt niðurfelling lána kosti ríkissjóð lítið, sem ekkert.

Af þessu sögðu má ljóst vera að þeir, sem ranglega halda því fram að hægt sé að framkvæma flata niðurfellingu á lánum heimilanna án kostnaðar fyrir ríkissjóð eru nánast að segja „lækkum skuldir heimilanna, jólasveinninn borgar“. Fullyrðingar þeirra um það hvernig hægt er að fjármagna slíka niðurfellingu á skuldum heimilanna er álíka gáfuleg og að halda því fram að hægt sé að láta jólasveininn borga brúsann.

Ef dæmið er skoðað þá verður staða D og E eins sama hvort flöt niðurfelling er framkvæmd eða ekki. Ástæðan fyrir því er sú að þeir geta ekki einu sinni greitt lánin sín að fullu þó 10 eða 20% niðurfelling sé framkvæmd. Þeirra hagur batnar því ekkert við þær aðgerðir. Það skiptir engu máli fyrir þá hvort fyrst er veittur flatur afsláttur og síðan sé felldur niður munurinn á því, sem þeir geta greitt og láninu eftir flata afsláttinn eða hvort einfaldlega er felldur niður munurinn á greiðslugetu þeirra og nafnverði lánsins í einum áfanga. Það eru því aðeins A, B og C, sem hagnast á flötu niðurfellingunni því þeir hefðu getað greitt sín lán að fullu en verða ekki látnir gera það vegna flötu niðurfellingarinnar.

Þetta er hins vegar ekki allt því þó D og E hafi ekki hagnast neitt á flötu niðurfellingunni þá lendir kostnaðurinn við afslættina til A, B og C að mestu á skattgreiðendum vegna eignar ríkisins á nýju bönkunum og á Íbúðalánasjóði auk þess, sem tap sparisjóðanna lendir væntanlega líka að mestu á ríkissjóði því varla er öðrum til að dreifa við að leggja þeim til aukið eigið fé vegna þess að þetta tap setur eiginfjárstöðu þeirra niður fyrir ásættanleg mörk. Ef við gerum ráð fyrir því að við 20% niðurfellinguna lendi 5 af þeim 6 milljónum, sem hún kostar á skattgreiðendum og að allir lántakendurnir þurfi að greiða jafnan hlut af kostnaði ríkissjóðs vegna þessa í skatta þá lendir 1 milljón á hverjum þeirra.

Afleiðingin verður því sú að fjárhagur D og E versnar um 1 milljón en fjárhagur A, B og C batnar um  milljón. Flöt niðurfelling húnæðislána leiðir því til fjármagnsflutninga frá þeim lakast settu meðal lántaka til þeirra betur settu í þeirra röðum. Hún bætir því stöðu þeirra, sem eru í lítilli eða engri hættu á að verða gjaldþrota en gerir stöðu þeirra verri, sem eru í mikilli hættu á að verða gjaldþrota. Þetta gerir það að verkum að öfugt við það, sem stuðningsmenn flatrar niðurfellingar halda fram þá leiðir hún til fjölgunar á gjaldþrotum heimila og einnig til fjölgunar á þeim heimilum, sem ekki eiga fyrir mat eða námsgögnum fyrir börnin.

Það er af þessari ástæðu, sem ríkisstjórn jafnaðarmanna, sem ætlar sér að slá skjaldborg um heimilin getur ekki farið þessa leið. Skjaldborg núverandi ríkisstjórnar um heimilin felst meðal annars í því að hafna þessari leið alfarið jafnvel þó slíkt komi niður á vinsældum hennar.

Skjaldborg stjórnvalda um heimilin verður að felast í raunhæfum leiðum. Vegna stöðu ríkissjóðs þurfa þær raunhæfu leiðir því miður að felast í aðgerðum, sem ekki kosta ríkissjóð stórar fjárhæðir. Allt annað er aðeins flutningur á peningum úr öðrum vasa heimilanna í hinn því heimilin þurfa að bera kostnað ríkissjóðs í hærri sköttum.

Flöt niðurfelling mun einnig leiða til aukins landsflótta. Ástæðan fyrir því er sú að með því að flytja úr landi losna menn ekki við skuldir sínar en menn losna hins vegar við að greiða skatta til íslenska ríkisins. Það að flytja hluta af erfiðri greiðslubyrði heimilanna frá því að vera í formi greiðslna af lánum yfir í skattgreiðslur mun því auka ávinninginn af því að flytja úr landi og mun það þar með freista fleiri fjölskyldna til að taka það skref.

Þetta mættu þeir hafa í huga, sem eru að íhuga að taka þátt í því greiðsluverkfalli, sem Hagsmunasamtök heimilanna hafa boðað. Ef farið er að þeim kröfum, sem á að freista þess að ná fram með því greiðsluverkfalli þá mun það eins fram hefur komið leiða til fjölgunar á gjaldþrotum heimila, fjölgun heimila sem ekki eiga fyrir mat og námsgögnum fyrir börnin og aukningar á landflótta. Með öðrum orðum mun það leiða til þess að kreppan verður lengri og dýpri. Þeir, sem ekki vilja slíkt ættu því ekki að styðja þessa kröfu og ættu því ekki að taka þátt í greiðsluverkfalli Hagsmunasamtaka heimilanna. 

Þeir, sem eru í sömu stöðu og D og E í dæminu hér að ofan hafa ekki val um það hvort þeir taki þátt í greiðsluverkfalli eða ekki. Þeir eru nú þegar eftirá með greiðslur. Það eru aðeins þeir, sem eru í þeirri stöðu, sem A, B og C eru í. Það eru með öðrum orðum aðeins þeir betur settu meðal lántaka, sem hafa þetta val og geta þar með í raun sýnt þessum kröfum stuðning. Með því eru þeir að krefjast þess að hagur þeirra verði bættur á kostnað þeirra lakar settu. Ég skora því á þessi betur settu heimili meðal lántaka að sýna nú þeim lakast settu meðal lántaka stuðning með því að taka ekki þátt í þessu greiðsluverkfalli þó það kæmi þeim persónulega betur allavega til skamms tíma ef fariið verður eftir kröfum Hagsmunasamtaka heimilanna. Það að fara að kröfum þeirra mun valda miklum skaða fyrir þjóðfélagið í heild.

Framsóknarmenn vilja að gripið verði til aðgerða strax

Atriði, sem flestir virðast gleyma varðandi Icesave.

Margir fara nú hamförum yfir samþykkt Alþingis á Icesave samningum og segja að með honum hafi þeir þingmenn, sem samþykktu samninginn kallað miklar skuldir yfir þjóðina. Það, sem þessir aðilar virðast gleyma er að í raun var það samþykkt neyðarlaganna í október, sem kallaði þessi útgjöld að mestu eða öllu leyti yfir okkur. Það var það ákvæði neyðarlaganna að innistæðueigendur í ísenskum útibúum bankanna fengju allt sitt greitt í topp, sem gerði það.

 

Í tilfellum Kaupþings og Glitnirs voru erlendu starfsstöðvar bankanna í formi dótturfélaga og voru því starfsstöðvarnar á Íslandi í sérstöku fyrirtæki og starfsstöðvarnar erlendis í öðrum fyrirtækjum. Því hafði þessi ákvörðun ekki áhrif á stöðu innistæðueigenda í erlendum starfsstöðvum þeirra banka. Hvað Landsbankann varðar þá voru starfsstöðvarnar erlendis í formi dótturfélaga og þar með voru bæði innlendar og erlendar starfsstöðvar bankans hluti af sama fyrirtækinu or þar með sama þrotabúinu.

 

Þar með eru þeir peningar, sem notaðir eru til að greiða innistæðueigendum sínar innistæður teknar úr sama pottinum. Það gerir það að verkum að þegar ekki er til í þrotabúinu nægir peningar til að greiða allar innistæður þá er það tekið frá innistæðueigendum í erlendum starfsstöðvum Landsbankans þegar innistæðueigendur í innlenndum starfsstöðvum hans fá sitt greitt að fullu úr þrotabúinu. Þetta er hægt að sýna með einföldu dæmi þar, sem þetta er sett upp með einfölduðum hætti.

 

Gefum okkur að bankinn hafi verið með þrjá viðskiptavini, einn innanlands og tveir erlendis. Allir eiga þeir 12 milljónir inni í bankanum eða samtals 36 milljónir. Nú fer bankinn í þrot og úr þrotabúinu fást aðeins 18 milljónir eða helmingur innistæðnanna. Að öllu eðlilegu á þá að greiða öllum innistæðueigendunum helming innistæðna sinna eða 6 milljónum á mann. Hins vegar tekur Alþingi þá ákvörðun að innitæðueigandinn á Íslandi fái sinn hlut greiddan í topp. Hann fær því 12 af þessum 18 milljónum og eru þá aðeins 6 milljónir eftir fyrir hina tvo og fá þeir því aðeins 3 milljónir á mann í stað 6 eins og þeir eiga rétt á.

 

Þar, sem þetta gerist vegna samþykktar Alþigis, þá ber Ríkissjóði Íslands að bæta erlendu innistæðueigendunum skaðann, sem þeir verða fyrir vegna þessarar ákvörðunnar. Það er hægt að gera með beinni greiðslu eða með því að samþykkja Icesave samninginn. Í þessu efni skiptir engu máli þó stjórnvöld erlendis hafi lagt út fyrir innistæðum í sínum löndum. Það að íslensk stjórnvöld tóku yfir Landsbankann og greiddu út úr honum setur þá skyldu á herðar þeirra að sjá til þess að erlendir innistæðueigendur, eða þeir sem leggja út fyrir innistæðum þeirra, skaðist ekki á þeirri aðgerð. Sé það ekki gert er það hreinn og klár þjófnaður úr þrotabúinu.

 

Til að innistæðueigendurnir erlendis fari skaðlaust út úr þessu þarf því Ríkissjóður Íslands að setja 6 milljónir inn í þrotabúið. Þó þær greiðslur fari þá til erlendu innistæðueigendanna þá er þetta í raun ekki stuðningur til þeirra heldur er þetta stuðningur við íslenska innistæðueigandann því þetta er í raun sú upphæð, sem hann fékk úr þrotabúinu umfram sinn hlut úr því.

 

Staðreyndin er nefnilega sú að enn á eftir að gera upp þær greiðslur til innistæðueigenda í íslenskum útibúum Landsbankans, sem þeir hafa fengið umfram sinn hlut úr þrotabúi bankans. Það var fjármangað með því að taka þá upphæð úr þrotabúinu og taka hana þar með af innistæðueigendum í erlendum starfsstöðvum bankans. Það er ekkert, sem réttlætir það að láta innistæðueigendur í erlendum starfsstöðvum bankans greiða fyrir þessar umframgreiðslur til innistæðueigenda í innlendum starfsstöðvum bankans. Slíkt væri eins og áður sagði hreinn og klár þjófnaður úr þrotabúinu og slíkt stæðist aldrei fyrir neinum dómstóli. Það er meira að segja vafamál að það standis fyrir dómstólum að breyta lögum þannig að innistæður fari í forgang fram fyrir aðrar kröfur eftir að ljóst sé að bankinn sé á leiðinni í þrot þrátt fyrir að það sé í samræmi við reglur í flestum öðrum löndum. Það má því alveg vera ljóst að það mun aldrei standast að mismuna innistæðueigendum með þessum hætti hvað varðar greiðslur úr þrotabúinu. Greiðslur frá Ríkissjóði Íslands eru hins vegar annað mál.

 

Ekki veit ég hversu háar þær greiðslur eru samtals, sem íslenskir innistæðueigendur í heild hafa fengið umfram sinn hlut úr þrotabúinu. Það veit engin fyrr en ljóst er hvað fæst fyrir eignir þrotabúsins. Ég efast um að það sé mikið lægri upphæð en nemur Icesave samningum og við skulum hafa í huga að enn hefur engin boðist til að lána Ríkissjóði fyrir slíku uppgjöri öfugt við Icesave samninginn.

 

Látum því þá þingmenn, sem samþykktu Icesave samninginn en ekki neyðarlöginn njóta sanmælis. Það var ekki með samþykkt ríkisábyrgðar á Iceseve samningum, sem þessar klyfjar voru lagðar á þjóðina. Það gerðist að mestu eða öllu leyti með samþykkt neyðarlaganna í október.

Hvað hefur þessi blaðagrein með "gyðingahatur" að gera?

Alltaf eru stuðningsmenn Ísraela við sama heygarðshornið. Ef einhver vogar sér að gagnrýna Ísraela eða ásaka þá um grimmdarverk þá er viðkomandi ásakaður um "gyðingahatur" eða "gyðingafordóma". Í þessu tilfelli eru það bæði stjórnvöld í Ísrael og forseti samtaka gyðinga í Svíþjóð, sem fara í þær skotgrafir.

 

Hvorki gagnrýni né fordæming á aðgerðir þjóðríkisins Ísrael geta flokkast undir "gyðingahatur" eða "gyðingafordóma". Það er algerlega óháð því hvort gagnrýni er málefnanleg og verðskulduð eða ekki né heldur því hvort fordæming á rétt á sér eða ekki. Slíkt er ekki gyðingahatur frekar en að gagnrýni eða fodræming á aðgerðum Rússa teljist vera hatur eða fordómar á fylgjendum rússnesku rétttrúnaðarkirkjunnar eða gagrýni eða fordæming á aðgerðum Englendinga teljist vera hatur á fylgjendum ensku biskupakirkjunnar.

 

Það getur reyndar alveg vel verið að gyðingahatur sé ástæða þess að einhver ber Ísraela röngum sökum þó svo þurfi alls ekki að vera og því getur gagnrýnin eða fordæmingin, sem slík ekki talist vera gyðingahatur.

 

Það er farið að misnota þetta mjög mikið og margir hafa fengið yfir sig ásakanir um gyðingahatur fyrir málefnanlega og verðskuldaða gagnrýni á Ísraela. Þetta er ekkert annað en lágkúruleg leið til að reyna að þagga niður í gagnrýnisröddum á Ísraela. Sjálfur hef ég fengið vænan skammt af slíku yfir mig af öfgafullum stuðningsmönnum Ísraela.

Sænskir gyðingar gagnrýna Ísraela

Enn skrifar Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson lygar og róg um mig.

Eins og ég benti á í síðustu bloggfærslu minni skrifaði Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson afar ómerkilegar lygar og róg um mig á bloggfærslu sína um daginn. Til að bæta ofan á ómerkilegheit hans og lágkúru hefur hann á sama tíma lokað fyrir það að ég geti svarað fyrir mig á sama vettvangi þannig að ég á erfitt með að bera þessar sakir af mér á sama vettvangi. Þetta er þeim mun alvarlegra þar, sem Vilhjálmur er einn hinna svokölluðu "forsíuðublolggara" hjá mbl.is og því er blogg hans mikið lesið. Ég reyni hins vegar eftir bestu getu að verja æru mína gegn þessu "mannorðsmorði" Vilhjálms.

 

Ég gat reyndar komið með andsvar inn á bloggsíðu hans með því að skrifa þar, sem almennur notandi. Svo virðist að það hafi liðið nokkrir dagar áður en hann áttaði sig á því og þar með var átti hann ekki gott með að fjarlægja það svo lítið bæri á eins og hann hefur áður gert þegar ég hefi verið að reyna að bera af mér róg af hanns hálfu eða leiðrétta lygar hans um málefni Miðausturlanda. Hann brá því á það ráð að halda níði sínu og rógi áfram í svari við athugasemd minni og loka síðan fyrir það að ég gæti svarað fyrir mig í minni tölvu. Því verð ég að halda áfram að verja mannorð mitt eftir öðrum leiðum.

 

Svar Vilhjálms sést hér:

 

 

"Ég kalla það ofsóknir, þegar menn senda viðbjóðslegan stuðning við morðsveitir Hamas samtakanna úr 7 mismunandi tölvum á Tælandi. Ég frábað mér þann ósóma, en þú hélst áfram að senda hann. Síðan hefur þú stundað óeðlilega róherferð gegn mér á bloggum annarra, án þess að ég hafi tekið þátt í umræðum á þeim. Það er löðurmannlegt og lítilfjörlegt.  Þú hefur hugsanlega verið að gera það í vinnutíma, sem er algjörlega forkastanlegt.

Þú hefur rangt eftir greininni í Jerusalem Post. Það geta allir séð. Þú gerir mér upp orð og skoðanir. 

Prófessor í sanskrít við Hafnarháskóla var rekinn vegna andgyðinglegs áróðurs.

Ég var ekki að sverta Harrit, sem er LEKTOR, við Hafnarháskóla. Hann svertir einvörðungu orðstír sinn sjálfur, með rugli og nauðgun á aðferðafræði efnafræðinnar.

Gyðingahatur hefur tengst samsæriskenningum um 9/11 frá byrjun og mér sýnist að þú sér hallur undir slíkar kenningar. Þar að auki styður þú Hamas, sem vilja útrýma gyðingum. Þess vegna frábið ég mér heimsóknir frá þér, og hef reyndar gert það áður. 

Ef þú ætlar að stunda lygaherferðir um mig, gerðu það utan vinnutíma. Íslenska ríkið gæti orðið skaðabótaskylt og ekki greiðir Hamas þér fyrir að styðja þá, enda er stuðningur þinn þeim einskis virði."

 

Það, sem þarna kemur fram er fátt annað en lygar og rógur um mig.

 

Í fyrsta lagi hef ég aldrei skrifað, sagt eða framkvæmt neitt, sem flokkast getur undir stuðning við hryðjuverkasveitir eða morðsveitir Hamas hvorki á bloggsíðu Vilhjálms né neins staðar annars staðar. Allar fullyrðingar Vilhjálms um það eru lygar og rógur. Ég legg áherslu á það við þá, sem séð hafa þessar fullyrðingar hans bæði á hans eigin bloggsíðu og einnig þar, sem hann hefur komið fram með fullyrðingar um þetta á bloggsíðum annarra að hann hefur aldrei fært rök fyrir þessari ásökun sinni. Hann hefur aldrei vitnað í nein skrif mín þessari fullyrðingu hans til staðfestingar. Enda getur hann það ekki þó vissulega sé möguleiki að láta líta svo út með því að taka orð mín úr samhengi og þykir mér ekki ólíklegt að það verði næsta skref hans.

 

Ég hef heldur aldrei skrifað neinn "ósóma" inn á bloggsíðu Vilhjálms og það er eins með það að hann hefur aldrei getað vitnað um neitt í mínum skrifum, sem réttlæta þá umsögn. Það, sem ég skrifaði inn á bloggsíðu Vilhjálms voru málefnanlegar leiðréttingar og mótmæli við skrifum hans sjálsfs um málefni Miðausturlanda, sem oft voru lítið annað en þýðingar yfir á Íslensku úr áróðursritum Ísraela. Fyrir vikið kallaði hann mig að ósekju "gyðingahatara", "hryðjuverkamann", "terrorista", "stuðningmann hryðjuverka", "stuðningsmann fyrirætlana Hitlers" og "öfgamann". Vilhjálmur hefur aldrei getað fært rök fyrir þessum orðum sínum.

 

Þessi skrif mín voru málefnanleg og án alls dónaskapar. Þau voru án meiðandi ummæla um Vilhjálm öfugt við það, sem skrif hans um mig voru. Þó má vera að þegar hið ómerkilega skítkast Vilhjálms í minn garð stóð, sem hæst að ég hafi kallað hann "öfgamann". Ég er þó ekki viss um að ég hafi skrifað það þó ég hafi allavega hugsað það. Ég held að engin, sem verður fyrir jafn ómerkilegu og endurteknu skítkasti frá einstaklingi komist hjá því að hugsa þannig um viðkomandi.

 

Í öðru lagi er ég ekki hallur undir samsæriskenninguna um að Bandaríkjamenn hafi sjálfir sprengt tvíburaturnana. Ég hef heldur aldrei sagt neitt eða skrifað, sem gefur slíkt til kynna. Fullyrðingar Vilhjálms um slíkt eru því úr lausu lofti gripnar. Ég var aðeins að benda á það að þarna væri maður að skrifa um gyðingahatur meðal prófessora í Kaupmannahafnarháskóla, sem gerði mikið af því að væna menn að ósekju um gyðingahatur. Hann hefur gerð það gagnvart mun fleirum en mér og er hægt að sjá það á bloggsíðu hans á þeim tíma, sem stuðningsmenn Palestínumanna skrifuðu enn athugasemdir við skrif hans. Slík skrif sjást mjög sjaldan í athugasemdum á bloggsíðu hans og það þó um sé að ræða forsíðubloggara og að 70% þjóðarinnar styðja Palestínumenn. Menn geta velt fyrir sér af hverju það er. Ástæðurnar eru einkum tvær. Annars vegar nenna þeir ekki lengur að skrifa athugasemdir á bloggsíður þar, sem þeir uppskera aðeins ómerkilegt skítkast og róg frá hendi eiganda síðunnar og einnig hefur Vilhjálmur lokað á marga þeirra, ekki af því að þeir hafi skrifað óhróður eða verið með ókurteisi heldur af því að hann þolir ekki málefanleg skrif fylgt eftir með rökum þar, sem Ísraelar eru gagnrýndir.

 

Í þriðja lagi hef ég ekki staðið fyrir lygaherferðum um Vilhjálm. Það er hann, sem hefur staðið fyrir slíku um mig. Ég er aðeins að reyna að verja æru mína gagnvarat ómerkilegum lygum og rógi frá hendi forsíðubloggara hjá mbl.is

 

Og til að hafa allt á hreinu þá hafa öll svör mín við níðsrkirum Vilhjálms farið fram á minni tölvu utan vinnutíma öfugt við það, sem Vilhjálmur er að ýja að. Hann er meira að segja að reyna að ýja að því að þau skrif, sem hann sjálfur hefur sagt að hafi verið skrifuð meðan ég var í fríi í Tælandi hafi að einhverju leyti verið skrifuð í vinnutíma.

 

Hvað varðar skítkast Vilhjálms gagnvart þeim, sem blogga um málefni Miðausturlanda þá hvet ég menn til að skoða athugasemd hans inn á vef Ólínu Þorvarðardóttur þar, sem hún hrósar Ingibjörgu Sólrúnu fyrir að fordæma innrás Ísraela á Gasa í janúar. Það má sjá hér:

 

http://olinathorv.blog.is/blog/olinathorv/entry/762027/#comments

 

Hér notar hann orðin "skítseyði" og segir "hatrið stjórnar ykkur". Væntanlega er hann þar að ýja að gyðingahatri. Hann setti þessa sömu athugasemd inn á mörg önnur blogg. Menn geta rétt gert sér í hugarlund þegar hann skrifar svona inn á blogg annarra þar, sem þeir hafa ritstjórnarvaldið og geta fjarlægt athugasemdir hans hvernig hann skrifar þá, sem fordæma Ísraela inni á hans eigin bloggsíðu þar, sem hann þarf ekki að óttast neitt slíkt. Því miður þá er það langt síðan alvarleg fordæming á Ísraela hefur komið inn á bloggsíðu Vilhjálms að það tekjur of langan tíma fyrir mig að finna dæmi um slíkt á bloggsíðu hans til að ég geti staðið í slíku enda ég vinnandi maður með fjögur börn. Ég get hins vegar lofað þeim, sem hafa tíma og nennu til þess að þeir eiga eftir að fynna ansi mikin sora frá hendi Vilhjálms.

 

Vilhjálmur ásakar mig um að ryðjast inn á bloggsíður annarra til að setja inn róg um hann án þess að það tengist umræðuefninu. Ég get ekki séð hvernig það tengist ekki umræðuefninu þegar bent er á að aðili, sem er að væna menn um gyðingahatur geri mikið af því að væna menn um gyðingahatur að ósekju. Hvað segja menn hins vegar um þessa athugasemd Vilhjálms um mig inn á bloggsíðu þriðja aðila.

 

http://jonvalurjensson.blog.is/blog/jonvalurjensson/entry/902369/

 

Hér á ég við ummæli hans, sem voru skrifuð 24.06.2009 kl. 14:27. Þau eru svona:

 

 

 

"Skrýtið að sjá svona mann eins og Sigga M. Grétars vilja borga Icesave syndir óreglumanna og óðan að komast undir hæl ESB.

Siggi er nefnilega einn dyggasti stuðningsmaður hryðjuverkasamtaka í Miðausturlöndum, sem eru bönnuð í ESB.  En Siggi er greinilega sannur partísoldat og segir og gerir það sem honum er sagt. Nú er það þjóðarsjálfsmorð sem hann sættir sig við."

 

Hér er Vilhjálmur að ljúga upp á mig stuðning við hrypðjuverkasamtök í umræðu um Icesave skuldirnar. Hvað er þetta annað en rógur settur inn á blogg úr takti við það, sem fram fer á bloggsíðunni?

 

Ég hef þessi orð ekki fleiri að sinni og vonandi fer hinum ómerkilegu níðskrifum Vilhjáms um mig fullum að rógi og lygum að linna svo ég þurfi ekki að standa í því að verja æru mína gegn slíkum viðbjóði. Ég átel mér hins vegar fullan rétt til að nota allar þær leiðir, sem mér eru tiltækar til að rétta hlut minn.

 

Ótrúlega ómerkileg framkoma og níðskrif Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar í minn garð.

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson sýndi af sér ótrúlega ómerkilega og lágkúrulega framkomu í minn garð í dag og beit síðan höfuðið af skömminni með níðskrifum um mig á bloggsíðu sína þar, sem hann dregur að auki vinnustað minn inn í málið með vægast sagt ómerkilegum hætti. Þessa grein hans má sjá hér:

 http://postdoc.blog.is/blog/postdoc/entry/913446/

 

Tilefni þessarar greinar virðist vera það að í þeirri grein, sem Vilhjálmur vitnar til þá er hann að gera lítið úr prófessorum við Kaupmannahafnarháskóla meðal annars með því að segja að meðal þeirra séu "gyðingahatarar". Þar, sem ég hef oft séð skrif Vilhjálms þar, sem hann kallar menn þessu nafni algerlega að ósekju þá gerði ég athugasemd um það á þessa bloggsíðu. Vilhjálmur er einn af þeim, sem skilgreinir það að gagnrýna framferði þjóðríkisins Ísrael gagnvart Pelstínumönnum, sem "gyðingahatur" eða "stuðning við hryðjuverkasamtök". Einnig setti ég inn tengingu í grein í ísraelsku dagblaið þar, sem Vilhjálmur er að rægja okkur Íslendinga, sem þjóð með því að gera því skóna að hér sé mikið gyðingahatur og í raun að gera því skóna að ástæða þess að 70% Íslendinga styðji málstað Palestínumanna en aðeins 3% málstað Ísraela hafi eitthvað með grasserandi gyðingahatur meðal þjóðarinnar að gera. Vilhjálmur er einfaldlega einn af þeim, sem skilgreinir gagnrýni á Ísrael, sem "gyðingahatur". Ég velti því síðan upp hvort það telsist ekki "landráð" að rægja þjóð sína að ósekju með þessum hætti. Þetta kallar Vilhjálmur að fara inn á blogg, sem fjallar um annað málefni til að sverta sig og rægja.

 

Þessi skrif mín voru hins vegar eðlileg viðbrögð við því þegar maður, sem stundar það að kalla menn "gyðingahatara" að ósekju er að sverta háskóla og prófessora þar með því að segja að meðal þeirra séu "gyðingahatarar".

 

Hver eru svo viðbrögð Vilhjálms við þessu. Fer hann að færa rök fyrir öllum fullyrðingum sínum um meint gyðingahatur manna, sem má meðal annars lesa á bloggsíðu hans. Í því efni bendi égég á grein eftir Svein Rúnar Hauksson, sem hann flokkar ranglega, sem gyðingahatur. Nei hann gerir það ekki. Viðbrögð Vilhjálms eru þau að hringja í yfirmann minn í vinnunni og ljúga því að honum að ég sé að ofsækja sig á blogginu. Það er ekki nóg með að hann sé með þessum hætti að gera mig að ósekju tortryggilegan gagnvart mínum yfirmönnum í vinnunni heldur skrifar hann í framhaldi af því vægast sagt ómerkilega níðgrein um mig þar, sem hann bítur síðan höfuðið af skömminni með því að draga vinnustað minn inn í þessi níðskrif sín með afar ómerkilegum hætti.

 

Það má vel vera að það sé sterkt til orða tekið að velta því fyrir sér hvort það sé "landráð" að rægja þjóð sína að ósekju í erlendu dagblaði. Því er hins vegar til að svara að það er búið að útvatna þetta orð svo mikið upp á síðkastið með því að nota það í ESB og Icesave umræðunni að þetta getur varla talist sterkt orð lengur.

 

Þar, sem það virðist vera stórmál í augum Vilhjálms að ég skrifaði þetta innlegg í vinnunni þá vil ég benda á það að almenn er starfsmönnum heimilt að fá sér pásur frá vinnu sinni og á mörgum vinnustöðum er mönnum heimilt að nota þær til að fara á netið. Þegar menn blogga gera þeir það í sínu nafni og það kemur hvergi fram í hvaða tölvu þeir gera það eða hvar menn vinna. Vilhjálmur hefur upplýsingar um það annars staðar frá. Það var því alger óþarfi og í raun ótrúleg lágkúra að draga vinnustað minn inn í þessa umræðu með þessum hætti jafnvel þó um hafi verið að ræða blogg í vinnutíma á tölvu vinnuveitanda.

 

Hvaða varðar þær ásakanir, sem Vilhjálmur er með í minn garð á þessari bloggsíðu sinni þá er þessu til að svara hvað það varðar.

 

Ég hef aldrei skrifað neitt, sem túlka má, sem stuðning við Hamas eða önnur hryðjuverkasamtök. Ég hef hins vegar stutt frelsisbaráttu Palestínumanna og það að íslensk stjórnvöld hafi eðlileg samskipti við lýðræðislega kjörin stjórnvöld í Palestínu, sem eru einfaldlega Hamas hvort, sem okkur líkar betur eða verr. Við höfum stjórnmálasamband við mörg stjórnvöld með blóðugri hendur en Hamsa þar með talið stjórnvöld í Ísrael.

 

Hvað varðar viðtal hans við ísraelska dagblaðið geta menn einfaldlega lesið það sjálfir og séð til hvort ekki sé fulllangt gengið miðað við sannleikan í málinu við að útmála okkur Íslendinga, sem gyðingahatara.

 

Hvað varðar okkar fyrri samskipti mín við Vilhjálm meðan ég var út í Tælandi þá er Vilhjálmur enn að ljúga. Hann er reyndar að segja mig hafa verið að gera það í sinn garð, sem hann var einmitt sjálfur að gera í minn garð. Málið er það að Vilhjálmur er mikill stuðningsmaður Ísraela og bloggar oft um málefni Ísraels og Palestínu þar, sem hann endursegir að miklu leyti lygaáróður Ísraela. Það eina, sem ég gerði var að svara því og koma með leiðréttingar í athugasemdum á bloggsíðu hans. Ég hélt í einfelni minni að þegar menn gefa færi á því að gerðar séu athugasemdir á bloggsíðu sinni þá sé í lagi að gagnrýna það, sem viðkomandi bloggarar skrifa svo fremi að það sé gertr málefnanlega og á kurteisan hátt. Það var nákvæmlega það, sem ég gerði. Ég kom aldrei fram með meiðandi ummæli um Vilhjálm í þessum athugasemdum mínum.  

Viðbrögð Vilhjálms voru þau að hefja ómerkilegt skítkast í minn garð og meðal annars kallaði hann mig að ósekju "gyðingahatara", hryðjuverkamann", "stuðningsmann hryðjuverkamanna", "stuðningsmann fyrirætlana Hitlers" og öfgamann. Allt fyrir það eitt að gagnrýna grimmilegt framferði Ísraela í garð Palestínumanna. Sjálfsagt hefur þessu skítkasti hans verið ætlað það að fæla mig frá því að skrifa meira á bloggsíðu hans og þar með leiðrétta þau ósannindi, sem hann skrifaði þar. Það gerði ég hins vegar ekki heldur hélt áfram að gagnrýna ummæli hans og óskaði eftir því að hann vitnaði í einhver skrif mín, sem réttlætt gætu þessi uppnefni hans í minn garð. Það gerði Vilhjálmur ekki enda gat hann það ekki því ég hafði aldrei skrifað neitt, sem réttlætti þessi ummæli hans. Hann brá þá á það ráð að loka fyrir aðgang minn til að skrifa athugasemdir á bloggsíðu sína og síðan hefur hann oftar en einu sinni skrifað níð um mig á bloggsíðu sinni án þess að ég geti varið mig á sama vettvangi vegna þess að hann er búin að loka á aðgang minn til þess.

 

Þennan leik hefur Vilhjálmur leikið gagnvart mörgum öðrum. Það veit ég vegna þess að ég hef séð marga skrifa um það og það menn, sem ég hef ekki séð annað til en málefnanleg skrif um málefni Miðausturlanda. Vilhjálmur er því klárlega ekki að gefa færi á athugasemdum til að fá fram málefnanlega umræðu um málin heldur er hann að halda úti áróðurssíðu, sem lítur út fyrir að vera síða með málefnanlega umræðu vegna þess að við hana eru gerðar athugasemdir. Ef menn skoða athugasemdirnar við skrif hans þá hljóta menn að gera sér grein fyrir því að ótrúlega stórt hlutfall athugasemda á síðu hans eru menn, sem styðja hans sjónarmið miðað við það að aðeins 3% þjóðarinnar styðja málstað Ísraela samkvæmt skoðanakönnun Gallup. Menn geta lagt saman tvo og tvo og velt því fyrir sér hvers vegna það er.

 

Vilhjálmur talar mikið um að ég hafi haldið áfram að skrifa það, sem hann ranglega kallaði "ósóma" í sjö mismunandi tölvum. Á sínum tíma skrifaði hann eins og ég væri með því að vanrækja fjölskyldu mína eins og þetta væri mikið mál. Það vita það allir, sem hafa verið í Tælandi að þar er urmull af netkaffihúsum með mörgum tölvum þannig að þetta er ekkert mál. Það má alveg gagnrýna það að vera að skrifa á bloggsíðu manns, sem ekki vill neitt með athugasemdir manns gera. Hvað það varðar þá er því til að svara að Vilhjálmur er einn af svokölluðum "forsíðubloggurum" á mbl.is og því er síða hans mikið lesin. Ég, sem stuðningsmaður hinnar kúguðu þjóðar Palestínu átti því erfitt með að láta þessu ósvararð. Ég skammast mín því ekkert fyrir það að fara inn á síðu forsíðubloggara, sem er áróðurssíða dulbúin, sem umræðusíða í óþökk viðkomandi bloggara.

 

Ástæðan er einaldlea sú að slíkar síður hafa ákveðin áhhrif á almenningsáltiið gagvart þeim, sem ekki gera sér grein fyrir því hvað er þarna á ferðinni. Vilhjálmur fjarlægði alltaf skrif mín um leið og hann sá þau en ég gerði mér grein fyrir því að í millitíðinni væru margir búnir að sjá þau og sáu hugsanlega síðar að þau voru þar ekki lengur. Þannig gætu þeir gert sér grein fyrir því að um áróðurssíðu var að ræða þegar þeir sáu málefnanlega atuhgasemd lausa við allan dónaskap eða öfgar fjarlægða af bloggsíðunni fyrir það eitt að tala gegn skoðun eiganda síðunnar.

 

Að kalla þetta ofsóknir í sinn garð er því út í hött.

 

Í lok níðgreinar sinnar í dag bendir Vilhjálmur á að ég sé Búddisti og veltir því upp hvort það sé í lagi samkvæmt Búddatrú að "ljúga og ofsækja fólk með offari". Því er til að svara að svo er ekki enda hef ég ekki ástundað slíkt. Það hefur Vilhjálmur hins vegar gert bæði í minn garð og annarra. Meðal annars hefur hann gert það með því að kalla menn "gyðingahatara" að ósekju.

Af hverju labbaði hann ekki bara í vinnuna?

Kom on. Við erum að tala um Djúpavog. Hvað ætli þessi maður þurfi að fara mörg hundruð metra í vinnuna? Nær það einum kílómeter? Ætli hann hefði ekki komist á réttum tíma í vinnuna ef hann hefði einfaldlega labbað í vinnu og til baka og síðan ráðist á plastfilmuna eftir að heim var komið?

 

Hað eru menn í svona litlu plássi eiginlega að meina með því að fara á bíl í vinnuna? Eru menn algerlega fótalausir?

Djarfur hrekkjalómur á Djúpavogi

En var líka um "skylduakstur" að ræða.

Í mínum huga gildir einu hvort um einhvers konar "skyldudrykkju" var að ræða eða ekki. Það bað hann engin um að aka eftir drykkjuna.

Kennir messuvíni um ölvunarakstur

Raunveruleg einkaframkvæmd eða dulbúin lántaka ríkisins.

Þegar maður les þessa frétt veltir maður því fyrir sér hvort um er að ræða raunverulega einkaframkvæmd eins og til dæmis Hvalfjaraðgöngin eru dæmi um eða hvort um er að ræða dulbúna lántöku ríkisins, sem ekki er hægt að kalla neitt annað en bókhaldsbrellu eða bókhaldsblekkingar.

 

Sú fjármögnunarleið, sem kynnt var fyrir nokkru síðan varðandi Vaðlaheiðargöng og tvöföldun Suðurlandsvegar er ekkert annað en dulbúin lántaka og þar með bókhaldsblekking. Þar snérist málið um að einkaðailar leggi til fé til framkvæmda og ríkið greiði síðan leigu eða greiði vissa upphæð á hvern bíl, sem fer viðkomandi veg. Á endanum greiðir ríkið því allan kostnaðinn og í flestum tilfellum meiri kostnað en ef ríkissjóður myndi einfaldlega taka lán í eigin nafni til að fjármagna faramkvæmdina. Slíka leið hafa mörg sveitafélög farið síðustu ár til að fjármagna framkvæmdir eins og við íþróttahallir og jafnvel skóla- og leikskólabyggingar. Þau sveitafélög eru nú mörg hver að sligast undan leigugreiðslunum.

 

Ástæða þess að opinberir aðilar fara stundum þessa leið er sú að ef ríkð eða sveitafélagið byggir þetta í eigin nafni og tekur til þess lán í eigin nafni þá gjaldfærist allur byggingakostnaður í bókhaldi viðkomandi sveitafélags eða ríkisins á byggingartíma og er þar með mikill bókfærður halli á rekstri á þeim tíma. Með því að fara þessa bókhaldsbrelluleið þá gjaldfærast aðeins leigugreiðslurnar á hverjum tíma og því kemur ársreikningur sveitafélagsins eða ríkisins mun betur út á byggingatímanum en kemur síðan reyndar mun verr út eftir að byggingatímanum er lokið. Það líta skammsýnir stjórmálamenn hins vegar á, sem seinni tíma vandamál.

 

Allt annað er upp á teningnum í þeim tilfellum, sem það eru notendur viðkomandi mannvirkja, sem greiða kostnaðinn. Þá er beinlínis um að ræða sparnað hjá hinum opinbera aðila. Í tilfellum samgönguframkvæmda á þjóðvegakerfinu er um að ræða beinan sparnað fyrir ríkið. Í þeim tilfellum, sem enn stendur til boða að fara gjaldfrítt gömlu leiðina eins og er í tilfelli Hvalfjarðarganga þá eru vegfarendur heldur ekki í verri stöðu en ef ekki væri farið út í framkvæmdina. Þvert á móti eru þeir í betri stöðu bæði hvað það varðar að eiga valkostin að fara áfram gömlu leiðina eða nota nýju veggjaldaleiðina. Þeir eru hins vegar að sjálfsöðgu í verri stöðu heldur en ef farin væri sú leið að láta ríkið borga þó taka verði tillit til þess að þeir eru líka hluti þeirra skattgreiðenda, sem þá væru látnir borga brúsan.

 

Mér líst því vel á þessa aðkomu lífeyrissjóðanna að samgönguframkvæmdum svo fremi að um sé að ræða einkaframkvæmd þar, sem lífeyrissjóðirnir fá sitt fé til baka í formi greiðslna frá vegfarendum. Sé það ríkið, sem á að greiða þetta til baka í formi svokallaðra "skuggagjalda" eða leigugreiðslna þá líst mér illa á þetta enda munum við skattgreiðendur þá á endanum greiða meira fyrir þessar framkvæmdir heldur en ef ríkið tæki sjálft lán til þessara framkvæmda.

 

Ég sé hins vegar ekkert að því að einstakar framkvæmdir séu að hluta fjármagnaðar með opinberu fé og að hluta með veggjöldum, svo fremi að hlutur ríkisins sé fjármagnaður beint af ríkinu. Þá sparar ríkið þó þann hluta kostnaðarins, sem vegfarendur greiða.

 

Það er líka hægt að nota þessa leið til að flýta framkvæmdum þangað til ríkissjóður hefur efni á að fjármagna þær. Þá einfaldlega eru innheimt veggjöld þangað til ríkissjóður heur bolmagn til að taka lánin vegna framkvæmdana yfir á sig og leggja þá niður veggjöldin. Ef ekki væri um flýtingu að ræða vegna einkaframkvæmdarinnar þá væri þá fyrst verið að klára verkið og þá fyrst komin þessi valkostur fyrir vegfarendur að fara þessa leið. Þeirra hagur versnar því ekki við það að hafa valkostin um gömlu leiðina eða veggjaldaleiðina þau ár, sem framkvæmdinni er flýtt en losna síðan við veggjöldin þegar kemur að þeim tíma, sem framkvæmdum annars væri fyrst að ljúka.

Setja 100 milljarða í framkvæmdir