Ein spurning til þín Vilhjálmur Birgisson

Ég þarf fljótlega að stækka við mig húsnæði. Ég hef reiknað fram og til baka hvers konar lán er hagstæðast fyrir mig að taka miðað við mína fjárhagsstöðu. Niðurstaðan er verðtryggt jafngreiðslulán til 40 ára. Önnur lán eru óhagkvæmari fyrir mitt heimili.

Ég spyr þig því Vilhjálmur Birgisson. Af hverju vilt þú fremja þau skemmdarverk á fjárhag minnar fjölskyldu að banna mér að taka þá tegund lána sem eru hagstæðust fyrir okkur?

Gott væri að fá svar við þessu án einhvers yfirlætis um að ég hljóti að reikna vitlaust. Ég er fullfær um að reikna þetta fyrir minn fjárhag enda með góða menntun á því sviði og hef mína reynslu af fyrri íbúðkaupum til að meta þetta. 

„Ekki hvort, heldur hvernig“

Athugasemdir

[Sigurgeir Jónsson, 23.1.2014 kl. 21:44]

Það getur enginn sem tekur verðtryggt lán til 40 ára verið viss um að hann geti borgað lánið upp, nema upphæðin sé lág og viðkomandi eigi verðtyggt fé, eða eitthvað sem ekki brennur upp í verðbólgu.Það getur enginn sagt til um verðbólguþróun næstu 40 ára.Ef miðað er við það gengi sem fæst fyrir íslenskar krónur erlendis þá er krónan 40% of hátt skráð hér.Nú virðast allir vera samtaka í því að lemja fram afnám gjaldeyrishafta.Liggur þá ekki í augum uppi að verðbólgan muni rjúka upp. 

[Guðmundur Ásgeirsson, 23.1.2014 kl. 22:57]

Ég skal svara þessu fyrir hann:

Sú hugmynd að þetta sé einhvernveginn "hagstætt" eða yfir höfuð heilbrigt fyrir velferð þinnar fjölskyldu, eða yfir höfuð nokkurs, er ekki aðeins byggt á misskilningi, heldur ljótri blekkingu.

Eins og kemur skýrlega fram í niðurstöðum hópsins eru þessi 40 ára verðtryggðu jafngreiðslulán"eitruð vara". Það var ekki eitthvað sérálit Vilhjálms heldur var þetta sameiginleg niðurstaða allra sem í þessum hópi áttu sæti. Reyndar var þetta ekki kenning sem þau fundu upp sjálf heldur staðreynd sem var sönnuð fyrir þeim með óhrekjanlegum niðurstöðum vísindalegra rannsókna. (Þær rannsóknir eru raunveruleg vísindi en ekki hagfræðikukl.)

P.S. Það er ekki hægt að svara því hvort þú sért að reikna eitthvað vitlaust eða ekki, án þess að vita hvaða forsendur þú miðar við. Ef þú miðar við þá forsendu að það sé æskilegt að hér hrynji allt með reglulegu millibili (og miklu styttra en lánstímanum) skaltu endilega fá þér verðtryggt jafngreiðslulán til 40 ára eða lengur.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 24.1.2014 kl. 00:21]

Af hverju ertu að beina þessari spurningu til Vilhjálms en ekki meirihluta nefndarinnar, þar sem það virðist vera það eina sem þau vilja afnema er einmitt jafngreiðslulánin verðtryggðu?

Það yrði trúlega mun hagstæðara fyrir þig sem og aðra lántakendur hefði nefndin farið að tillögu Viljálms að setja þak á vexti óverðtryggðra lána.

Þar með hefðu fjármálastofnanir verið knúnar til þess að gæta að því að verðbólgan fari ekki úr böndunum í stað þess að græða á henni! 

[Helgi (IP-tala skráð) 24.1.2014 kl. 06:18]

Sæll.

Ég held það gerist ekki oft að við séum sammála en hér hefur það gerst.

Fólk á að hafa val og einhverjir sjálfskipaðir sérfræðingar (sumir með mikla athyglisþörf) eiga ekkert með það að ákveða hitt og þetta fyrir fólk. Ef eftirspurn er eftir 70 ára húsnæðislánum og einhverjir telja sér það í hag að mæta þeirri eftirspurn kemur það engum við nema þeim sem er hugsanlega tilbúinn til að veita það lán og þeim sem hugsanlega til taka það.

@GÁ: Fólk á að hafa val. Ef ég tel eitthvað gott fyrir mig (og það skaðar ekki aðra) á ég að fá að velja það. Það er komið alveg nóg af því að passa upp á náungann með endalausum afskiptum. Sjálfskipaðir gáfumenn eiga að einbeita sér að sjálfum sér.

[Sigurður M Grétarsson, 24.1.2014 kl. 07:37]

Guðmundur Árnason. Fullyrðingu þinni um misskilning eða ljóta blekkingu vísa ég til föðurhúsanna enda eiga þau orð mun frekar við um þá sem halda að það hjálpi heimilum landsins að afnema verðtryggingu.

Það er rangt hjá þér að það sé vísindalega sannað að verðtryggð jafngreiðslulán til 40 ára séu "eitruð" vara. Getur þú bent á þá ritrýndu vísindagrein þar sem það kemur fram? Hitt er annað mál að meðan húsnæðisverð og kaupmáttur launa er jafn sveiflukenndur og er í dag þá felst ákveðin áhætta í því að taka langrímalán sem greitt er hægt niður og greiðslubyrði lækkar ekki á með tímanum. En það er einungis í þeim tilfellum sem húsnæðisverð eða kaupmáttur launa tekur dýfu sem þetta er til vandræða. Þess vegna er mikilvægt að hafa borð fyrir báru í lántöku þannig að lántaki getu þolað einhverja lækkun launa án þess að lenda í vanskilum. Og það er einmitt með það í huga sem ég kemst að þeirri niðurstöðu að 40 ára verðtryggt jafngreiðslulán sé hagstæðasti kosturinn fyrir mitt heimili.

Þær forsendur sem ég gef mér eru þessar.

Þar sem greiðslubyrðin framan af lánstímanum er lægst á 40 ára jafgreiðslulánum þá koma þau best út fyrir mig og mitt heimili af eftirtöldum ástæðum.

Greiðslubyrðin er þá innan þeirra marka sem gefa mér fært að standa í skilum ef kaupmáttur launa okkar hjónanna lækkar. Ef ég þarf að taka lán til 25 ára eða vera með afborgunarlán þá verður greiðslubyrðin 20 til 30% hærri og þar með er meiri hætta á vanskilum við fjárhagsáfall eins og raunlækkun launa eða að við lendum í stórum kostnaðarliðum.

20 til 30% hærri greiðslubyrði en af 40 ára jafngreiðslulánum gerir mér mun erfiðara að safna fyrir endurnýjun á tækjum eins og bíl og heimilistækjum. Það veldur því að ég þarf að taka meira í neyslulán eins og bílalán, yfirdráttarlán eða raðgreiðslur til að fjármagna þær endurnýjanir. Þar sem vextir af slíkum lánum eru mun hærri en af húsnæðslánum þá veldur þetta auknum kostnaði fyrir heimilið.

Þegar kemur fram á seinni tíma lánstíma húsnæðislánsins verða börnin flutt úr foreldrahúsum og þar með verður framfærslukostnaður heimilisins mun lægri en hann er í dag. Mér finnst því ekki skynsamlegt að hækka greiðslubyrði húsnæðislánsins í dag meðan framfærslukostnaður heimilisins er í hámarki til að geta lækkað hana þegar framfærslukostnaður heimilisins er lægri. Við þetta bætist að þegar börnin eru farinn þá get ég minnkað við mig húsnæði og lækkað þannig skuldir mínar.

Getur þú svarað því hvað er rangt við þessar forsendur?

[Helgi Jónsson (IP-tala skráð) 24.1.2014 kl. 13:26]

Bjarni....Myndir þú sem fjármagnseigandi vilja lána Íslenskar krónur óverðtryggðar með vaxtaþaki...???

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 24.1.2014 kl. 14:05]

Helgi Jónson @13:26

Það var stundum talað um Jón og séra Jón.  Fjármagnseigandi og fjármagnseigandi er ekki það sama.

Valdamiklir aðilar í fjármagnsgeiranum þ.e. bankar og lífeyrissjóðir sem í sjálfu sér ættu ekki að kallast fjármagnseigendur  maka krókinn á verðbólgunni. Ég sem fjármagnseigandi græði heldur lítið á að leggja pening í banka með neikvæðum raunvöxtum á meðan bankinn lánar þessa sömu peninga út aftur á ofurvöxtum. 

Til að stöðva verðbólgu þarf að tryggja að þeir sem geta valdið verðbólgunni græði ekki á því.   Með því að afnema verðtryggingu og setja vaxtaþak þá græðir fjármálastofnunin ekki á að valda verðbólgu.   Ríkið ætti á hinn bóginn að vera með verðtryggð lán eða á annan hátt að tryggja að það græði ekki á að valda verðbólgu heldur.  

[Sigurður M Grétarsson, 26.1.2014 kl. 10:00]

Bjarni Gunnlaugsson. Ástæða þess að ég er að spyrna Vilhjálm er sú að hann vill ganga enn lengra en meirihluti nefndarinnar vill og þar með vinna enn meiri skemmdarverk á fjárhag minnar fjölskyldu en tillaga meirihlutans þó er. Ef hanns tillaga verður ofaná þá mun ég væntanlega þurfa sð sitja enn í of lítilli íbúð því ég ræð ekki við 50 til 100% hækkun greiðslubyrði á þeim lánum sem ég þarf að taka til að stækka við mig íbúð. Nema náttúrulega ég geti fundið íbúð með áhvílandi verðtryggðum lánum sem ég gæti yfirtekið.

Hvað varðar þá tillögu Vilhjálms að setja þak á vexti þá virðist hann ekki skilja lögmálið um framboð og eftirspurn. Það er minnst umdeilda lögmál hagfræðinnar og þó það sé ekki alveg án undantekninga þá á engin undantekninganna við íslenskan fjármálamarkað.

Afleiðingin af banni við verðtryggingu og vaxtaþaki er sú að framboð af lánsfé verður mun minna en eftirspurn eftir því. Þá þarf að fara að skammta með einhverjum hætti. Það þarf þá annaðhvort að setja einhverjar stjórnir í að ákveða hverjir fá lán og hverjir ekki eða nota aðrar leiðir til að minnka eftirspurnina. Það væri þá til dæmis hægt að gera það með því að lækka veðsetningarhlutfall eða gera mun strangari kröfur í greiðslumati.

Báðar leiðir munu valda því að fólk með lágar og meðaltekjur getur ekki eignast íbúð og ekki heldur þeir sem ekki hafa sterka bakhjarla á bak við sig til að hjálpa sér með hækkað útborgunarhlutfall.

Þetta mun síðan leiða til þess að enn fleiri þurfi að leita út á hinn mjög svo ófullkomna íslenska leigumarkað sem mun verða enn meiri frumskógur fyrir vikið og enn erfiðari fjárhgaslega fyrir fólk. En svo er líka möguleikinn að flytja úr landi sem fólk mun væntanlega gera í vaxandi mæli er þessar tillögur verða ofaná.

Staðreyndin er sú að það leysir engin vandamál að banna verðtryggingu eða takmarka hana með þeim hætti sem meirihluti nefndarinnar leggur til en það skapar hins vegar mörg vandamál að gera það.

[Sigurður M Grétarsson, 26.1.2014 kl. 11:07]

Bjarni Gunnlaugsson. Þú gleymir einum af þeim sem hafa mest áhrif á verðbólgu. Það er launþegum í gegnum stéttafélögin. Það skiptir miklu máli hvernig kjarasamningar þegar berjast á gegn verðbólgu. Ef launþegar vilja bara hára launahækkanir og fylgja þeim kröfum eftir með verkföllum þá verður há verðbólga.

Og þá kemur að kjarna málsins. Ef húsnæðislán almennings eru óverðtryggð með lán sem sæta lögum um hámarksvexti þá hagnast almenningur á því að verðbólgan verði yfir vaxtasstiginu og þeim mun meira þeim mun meira sem verðbógan er yfir vaxtaprósentunni. Við þær aðstæður er útilokað að fá samþykkta kjarasamninga með hólegum launahækkunum til að halda aftur af verðbólgu. Við þær aðstæður geta hvorki ríkisstjórnin né bankarnir haldið aftur af veðrbóglunni. Þetta ástand er mákvæmlega það ástand sem var hér á áttunda áratugnum þegar hér var óðaverðbólga.

Hvað bankana varðar þá skiptir það engu máli fyrir þá hvort raunvextir séu neikvæðir eða ekki. Það eina sem skiptir þá máli er munurinn á innlánsvöxtum og útlánsvöxtum. Ef vaxtaprósendan nær ekki verðbóglunni þá eru það innlánseigendur í bönkunum sem tapa en ekki bankarnir sjálfir.

Hvað ríkissjóð varðar þá skiptir það hann líka litlu máli varðandi varðtryggðar skuldir hans þó verðbólga verði mikil með samsvarandi launahækkunum. Við það hækka einfaldlega tekjur ríkisjóðs vegna launahækkana og einnig vegna hærri virðisaukaskatts enda leggst hann sem hlutfall ofan á vöruverð. Þess vegna hækka tekjur ríkissjóðs einfaldlega á móti hækkun verðlags og þar með hækkun skulda ríkissjóðs.

Það er því alveg á tæri og það segir líka reynslan frá áttunda áratugnum að óverðtryggð lán með lögum um hámarksvexti hjálpar ekki á nokkurn hátt við að halda aftur af verðbóglu heldur þvert á móti ýtir slíkr undir óábyrga kjarasamninga sem auka á verðbólgu.